November 12, 2022
…
Tại Việt Nam thì lái xe là một nghề nghiệp chuyên môn, còn việc sở hữu xe hơi riêng và tự lái là sự thể hiện đẳng cấp xã hội. Sang những nơi đất rộng người thưa như Mỹ, Úc, Canada… thì lái xe hơi là kỹ năng tối thiểu cho nên những em bé 16-17 tuổi đã có thể học lái xe rồi. Bằng lái, ngoài giá trị pháp lý trong lưu thông còn được sử dụng như một thứ giấy tờ tùy thân thay cho thẻ căn cước.
Bằng lái là thẻ căn cước
Tại những nước tự do người dân không bị bắt buộc phải làm thẻ căn cước có dán hình, dấu tay bị lưu trữ trong hồ sơ chính phủ. Chỉ có ai di dân, du học, nhập cư … đến từ quốc gia khác mới cần phải lăn tay, chụp hình. Sau này, khi họ nhập quốc tịch Canada, Mỹ rồi thì mới có tấm thẻ công dân citizenship card. Còn những người sinh ra tại Canada, Mỹ lại không có tấm thẻ công dân này. Ngoài tấm giấy khai sinh do nhà thương cấp thì họ không có và cũng không cần bất kỳ giấy tờ nào khác. Thẻ an sinh xã hội (SIN) thì ai cũng có nhưng nó chỉ là con số, không có dán hình.
Bạn đọc đến đây có thể ngạc nhiên, nhưng quyền bảo vệ thân thể và tự do cá nhân là nhân quyền. Chính phủ không được cưỡng ép người dân chụp hình, lăn tay. Tự người dân sẽ làm giấy tờ khi họ có nhu cầu cụ thể. Ví dụ làm passport để đi du lịch, làm bằng lái xe để lái xe, làm thẻ học sinh, thẻ bảo hiểm y tế… Những loại giấy tờ như vậy gọi là Identification – giấy tờ tuỳ thân. Trong số đó thì bằng lái xe là quan trọng và phổ biến nhất bởi vì trên đó có ghi rõ họ tên, hình ảnh, địa chỉ, ngày sinh và nó được chính phủ cấp.
Trong những sinh hoạt thường nhật như mở tài khoản ngân hàng, đi thuê nhà trong building, đi thuê khách sạn, mở thẻ credit card, mở điện thoại, check-in máy bay, đánh bài, mua rượu bia, xì ke… dù chẳng dính dáng gì tới lái xe nhưng người ta cũng đòi Driver’s licence như thường. Đó là vì Driver’s licence được chính phủ cấp. Có số thẻ Driver’s licence là có thể truy ra hồ sơ cá nhân trong kho dữ liệu của chính phủ. Vì thế, driver license là thiết yếu trong đời sống Canada..
Học lái xe
Việc học, thi lấy bằng lái ở Canada thực chất không khó khăn gì cả. Hồi thập niên 80, người Việt tỵ nạn đến Canada vài tuần hay vài tháng là thi bằng lái rồi. Thời đó chưa có internet, computer, cellphone, nhưng chỉ cần mua cuốn sách học luật để thi bằng viết (Written Test), thi đậu xong thì ghi danh học lái. Khi đó, tôi cũng chỉ mất 2 tuần lễ đầu là thanh toán xong cái bằng viết. Chừng 3 tuần thực tập là có thể đi thi bằng lái (Drive Test) được.
Ngày nay, internet phát triển khiến cho mọi thứ đều nằm trong tầm tay của mọi người, ở khắp mọi nơi. Các em học sinh/sinh viên Việt Nam thậm chí có thể học bằng viết ngay khi còn ở Việt Nam. Sang đây là thi xong cái rụp. Chỉ cần đọc thông, viết thạo tiếng Anh thì ai cũng tự học được. Thi bằng viết tức là học luật lưu thông và học cách đọc các ký hiệu, bảng hướng dẫn và cung cách lái xe cho hợp pháp.
Tìm sách để học
Kỹ thuật lái xe là chung, nhưng mỗi tỉnh bang thì có luật riêng. Tuy gọi là riêng nhưng chúng na ná nhau cả. Để chắc ăn, các em ở tỉnh nào thì nên tìm sách dạy bằng viết của tỉnh mình. Có thể search online để tìm bằng những keyword như:
“Province name + Driver’s Study Guide + pdf”.
“Province name + Driver’s Handbook + pdf”.
Search một hồi thế nào cũng ra các tài liệu hay nguồn hướng dẫn hữu ích. Nếu như đã ở Canada rồi thì có thể ra thư viện mượn sách hoặc là mua một cuốn giá chừng 15$-20$. Sách của tư nhân in thì luôn dễ đọc và tiện lợi hơn sách chính phủ dài dòng thừa thãi. Download về rồi ôn luyện cho kỹ, sau đó tìm những website free, cho làm test miễn phí ví dụ như https://www.g1.ca/ . Làm thử cho tới khi nào tỷ lệ đậu của mình bảo đảm rồi thì hãy ghi danh đi thi.
Tìm trường để học
Hãy Google search bằng: “Driving School Near Me” để tìm những nơi dạy lái xe gần nhà mình nhất. Nên tìm những driving instructor chuyên nghiệp, tránh những người tay ngang dạy tư là vì: họ không có bằng dạy lái xe, không có bảo hiểm an toàn và những chiếc xe nhà của họ không chuyên nghiệp. Xe dạy lái phải bảo đảm an toàn và có thiết kế thêm một bộ thắng riêng, chỗ người huấn luyện viên ngồi. Driving Instructor là phải mua bảo hiểm cho học viên. Nếu học chui, gặp tai nạn mà không bao hiểm là tiền mất, tật mang.
Đã có bằng viết thì khi học lái ngay ngày đầu là ngồi vào tay lái thực hành. Thời gian thực tập khoảng 20-40 tiếng đồng hồ là đủ đi thi. Tính ra đơn vị ngày thì chừng 2-3 tuần.
Sau khi có bằng lái rồi thì không nhất thiết phải mua xe ngay vì chi phí nuôi xe còn đắt hơn nuôi người. Các em trong độ tuổi thanh niên, lần đầu cầm lái thì bảo hiểm hàng tháng khoảng 500$ trở lên, tiền xăng 300$ là bình thường. Đó là chưa tính tới tiền trả nợ xe, các chi phi lặt vặt như bảo trì, bãi đậu… Dù chưa có xe thì cũng vẫn có thể thuê xe để lái được vì giá thuê xe hàng ngày rất hợp túi tiền. Khi đi du lịch hay lúc cần lái xe để chở hàng hoá, dọn nhà… thì tiền thuê chừng hơn 100$/ngày.
Bằng lái Việt Nam
Có thể sử dụng bằng Việt Nam để lái tạm thời tại Canada được. Thậm chí, một số tỉnh bang còn cho chuyển đổi tạm thời nữa. Thế nhưng, đó chỉ là trên mặt giấy tờ, lý thuyết. Việc lái xe không chỉ đơn giản là quay bánh lái điều khiển 4 bánh xe mà nó còn cần đến hiểu biết luật lưu thông, khả năng đọc hiểu các bảng hiệu tiếng Anh và văn hoá lái xe.
Nếu như chỉ biết kỹ năng lái và giữ thói quen lái xe kiểu Việt Nam thì sang Canada sẽ trở thành hung thần xa lộ mà tự mình không biết. Có những điều ở Việt Nam không quan tâm như: nhường đường cho người đi bộ, người đi xe đạp, phải tự động ngừng hẳn xe ngay tại ngã tư, phải giữ khoảng cách an toàn và ưu tiên cho các phương tiện công cộng như xe bus, xe điện… thì ở Canada là luật. Nếu sang Canada mà lái kiểu Việt Nam thì sẽ rất mau gây tai nạn vì không hiểu luật mà bướng. Những ai nghĩ rằng mình dư sức lái xe ở Canada mà không cần học hỏi thì nên làm ngay cái test này: https://www.g1.ca/g1-diagnostic-test/
Nếu nhìn vào test mà không hiểu gì hết thì tự khắc biết đời sống thật Canada diễn ra bằng tiếng Anh, không như bên Việt Nam nghĩ. Nó khác xa mấy người đồn trên mạng bằng tiếng Việt.
Lái xe là kỹ năng sống hữu ích trong xã hội Canada, Úc, Mỹ. Vì thế, các em nên học lấy bằng sớm chừng nào, tốt chừng nấy. Hãy phấn đấu để có những thành tựu nho nhỏ. Tấm bằng kế tiếp là bằng … nails. Nó sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực về sau.
Chúc các em may mắn!
Bao Nguyen – Du học Canada, Toronto
